Vrijheid versus Buitensluiting

Vrijheid

Vrijheid zit niet in je mening onbelemmerd kunnen uiten

Als je daarmee anderen wilt kwetsen,

ben je niet vrij

Vrijheid zit niet in onafhankelijkheid

Als je daardoor de ander niet meer ziet staan,

ben je niet vrij

Vrijheid is niet eens een geschikt doel

Het is alleen maar een opening van mogelijkheden,

geen invulling ervan

Vrijheid is kiezen vanuit je hart!

Het hart houdt van stromende liefde

en sluit daarbij niemand uit

© Stef van Beek

Utrecht, 7 mei 2015

______________________________________________________________________________

Een oplossing

______________________________________________________________________________

Buitensluiting keert zich vroeg of laat tegen je

Een paar maanden geleden ben ik op uitnodiging naar de musical Soldaat van Oranje geweest. Het was een prachtige voorstelling, een heel bijzonder inkijkje in de werkelijkheid van enkele verzetshelden en enkele “foute mensen”, tijdens de bezetting door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog.

Naast het verrassend overweldigende decor, het indrukwekkende verhaal en het goede spel, was er iets anders dat mij nog meer raakte. Je zag hoe het nieuws, dat het land werd binnengevallen door de Duitsers, ontvangen werd op een studentenvereniging, net in de ontgroeningsperiode. En je zag hoe verschillend er gereageerd werd op dat nieuws. Je verwachtte dat de aardig fascistische leidertjes van die ontgroening “fout” zouden kunnen worden en zich aan zouden sluiten bij de NSB. Maar nee, zij niet. Wie dan wel?

Je kon in de voorstelling zo goed zien hoe degene, die vanaf de inval gewantrouwd en buitengesloten werd door de groep, omdat zijn ouders bij de NSB zaten, uiteindelijk een hoofdbeambte van de SS werd. Hij ging zijn vroegere vrienden die in het verzet waren gegaan, vervolgen.

Het is het effect dat buitensluiting oplevert, niet alleen toen, maar ook nu. Als iemand wordt buitengesloten op grond van een vooroordeel of wantrouwen, ontstaat er frustratie, boosheid of soms zelfs haat bij degene die er niet bij hoort. Als diegene er tot dan toe wel bij hoorde of altijd dacht erbij te horen, zal de boosheid om “het grote onrecht” extra groot zijn. Dit is een essentieel principe, waar we allen heel veel van kunnen leren.

Zo komt ook de slechte ontvangst en sociale uitsluiting van buitenlanders in Nederland, het eerder niet investeren in de culturele integratie van gastarbeiders, het gebrek aan begrip en respect voor vluchtelingen, en de stigmatisering van moslims, als een boemerang terug op ieders eigen bordje. Hoe meer buitensluiting, hoe minder samenhang, en dus ook minder samenleving.

Maar buitensluiting heeft niet alleen met buitenlanders te maken. Denk aan het kind dat op school gepest wordt omdat hij anders is, het stadse gezin dat naar een klein dorp verhuist en daar geen aansluiting vindt, het meisje dat wordt voorzien van één of ander stempel (AD(H)D, autistisch, etc.) en daardoor geen school meer kan vinden, of het gevoelige jongetje dat als homo wordt gezien en behandeld. Er zijn voorbeelden te over.

Wat kunnen wij hieraan doen, naast free hugs geven?

Ik wilde aanvankelijk hierop antwoorden:

Blijf mensen in principe als medemensen behandelen. Dat wil zeggen, dat je persoonlijk met iedereen omgaat, zonder vooroordelen en stempels. Ga niet denken in wij en zij. Zoek de bruggen die er mogelijk zijn, zoek datgene wat jou met die ander verbindt en spreek dat aan. En spreek dus ook vanuit je vertrouwen in die verbinding. Vanuit die verbinding en het medemenselijke respect dat daarbij hoort, kun je ook gedrag van de ander dat je niet begrijpt bespreken, en het onbegrip ten opzichte van elkaar oplossen.

Mooie woorden of niet, maar feit is dat we als mensheid nog niet veel geleerd hebben van door anderen bedachte gedragsnormen. Dus als ik werkelijk wil bijdragen aan een mooiere wereld, dan moet ik niet vertellen hoe iedereen het anders moet gaan doen. Een opvoedkundig vingertje inspireert uiteindelijk niemand. Maar wat kan ik dan beter schrijven ter inspiratie....?

Misschien wel mijn eigen verhaal. Ik heb namelijk ook een verleden met het begrip buitensluiten. Ik heb als kind al de wereld, die ik als onecht en onzuiver zag, buitengesloten. Ik heb een muur om mij heen gezet die mij moest beschermen tegen alle vervuiling. Ik wilde schoon blijven. Mijn autonomie was heilig. Die muur heeft zijn werk goed gedaan, maar hij had een aantal nadelen: eenzaamheid en het feit dat ik geen blijvende verbinding kon maken met anderen.

Om mijn levensdoel, dat wat ik op aarde kwam doen te kunnen verwezenlijken, moest ik die muur in mij afbreken en in plaats daarvan, bruggen slaan naar de mensen toe. Ik moest de deur openzetten en vertrouwen geven. Op reis door de wereld had ik altijd al ervaren hoe magisch het leven van die openhartigheid was. Maar ik ben er de afgelopen jaren achter gekomen dat bruggen, open deuren, een warm welkom en vertrouwen geven, ook hier in Nederland mijn leven veel bevredigender en zinvoller heeft gemaakt. Je kunt altijd weer opnieuw beginnen gelukkig.

Inzicht in het waarom

Dan rest ons nog de vraag, waarom we het doen. Waarom sluiten wij anderen buiten? Mijn persoonlijke ervaring is, dat ik bang was om beïnvloed te worden als gevoelig kind in een onzuivere wereld, waarin ik mezelf niet herkende. Wat is jouw antwoord op die vraag? (neem gerust even de tijd....)

Toen ik besefte dat ik mezelf al zo goed kende, dat ik niet meer bang hoefde te zijn om beïnvloed te worden, werd me duidelijk dat dit overlevingsmechanisme niet meer nodig was en mocht verdwijnen. Heb jij ook zo’n verouderd en overbodig geworden overlevingsmechanisme, dat nog steeds actief is en onnodig barrières opwerpt?

Je kunt er altijd nog iets aan doen, als jij dat wilt. Zodra je verandert naar hoe je eigenlijk (van harte) wilt zijn, beweegt de wereld om je heen met je mee. Er is niks zo dynamisch als een mensenleven, maar je moet die dynamiek zelf aanzetten. Daarvoor moet je dan meestal enkele vaste overtuigingen durven los te laten, zodat je leven zich kan verversen.

© Stef van Beek

Utrecht, 20 mei 2015